SULAMA YÖNTEMLERİ:

Published by ezgi ışık on 31/01/202231/01/2022

Sulama yöntemlerini gruplara ayıracak olursak;

1.YÜZEY SULAMA YÖNTEMLERİ

1.1 Salma Sulama Yöntemi

1.2 Tava Sulama Yöntemi

1.2.1 Uzun Tava Sulama Yöntemi

1.3 Karık Yöntemi

Sabit Debili Açık Karıklar
Değişken debili açık karıklar
Kapalı karıklar

2.BASINÇLI SULMA SİSTEMİ

2.1 Yağmurlama Sulama Sistem

Taşınabilir Sistem

Makine ile taşınan sistemler (Mekanize sistemler)

Tekerlekli yağmurlama sulama sistemi
Tamburalı yağmurlama sulama sistemi
Dairesel hareketli (Center-pivot) yağmurlama sulama sistemi
Doğrusal hareketli (Linear move) yağmurlama sulama sistemi

Yarı Sabit Sistem
Sabit Sistemler

2.2 Damlama Sulama Yöntemi

2.3 Ağaçaltı Mikro Yağmurlama Sistemleri

1.YÜZEY SULAMA YÖNTEMLERİ

1.1 Salma Sulama Yöntemi: Salma sulama yönteminde suyun iletimi ve ilerleyişi toprak kanallar aracılığıyla yapılmaktadır. Salma sulama yönteminin uygulanacağı topraklara bakacak olursak; su tutma kapasitesi yüksek, orta ve derin toprak yapısında uygulanabilir. Bu yöntem sulama doğrultusunda ise eğim çok düşük ya da eğimsiz olmalıdır. Bu yöntemde aşırı su kullanımı söz konusudur. Aşırı su kullanımı olduğu için de taban suyunun yükselmesine bu yüzden de drenaj sorunun oluşması ve söz konusu olan arazide tuzlulaşma problemi ile çok karşılaşılır.

1.2 Tava Sulama Yöntemi

Bu yöntemde sulama yapılacak tarla parselinde etrafı toprak seddelerle çevrilmiş eğimi olmayan tavalar oluşturulur. Oluşturulan tavalara yüksek debide sulama suyu uygulaması yapılır ve böylece kısa zamanda tavayı kaplaması sağlanır. Göllenen su da zaman içerisinde toprak içine nüfuz eder ve bitkinin kök bölgesinde depolanır. Bu yöntemde sulama eğimi olmayan ya da çok az eğimli arazide her tavanın özel tesviye yapılması ile yapılabilir. Su alma hızı çok yüksek hafif bünyeli ve su alma hızı düşük kaymak tabakası bağlama niteliğindeki topraklarda tava sulama sistemi uygulanmaz.

Bu yöntemin uygulanacağı koşullara bakacak olursak sık ekilen hububat, çayır-mera bitkileri, yem bitkileri, meyve ağaçları ve kök boğazının ıslatılmasından kaynaklı hastalıklara toleranslı olmayan bitkilerin sulanmasında kullanılır. Tava sulama yönteminde kalifiye işçiye gerek yoktur. Düşük maliyetle yüksek sulama randımanı elde edilebilir. Tuzlu topraklarda da etkili olarak yıkanabilir.

1.2.1 Uzun Tava Sulama Sistemi

Uzun tava sulama yönteminde su toprak yüzeyinde ince katman oluşturacak şekilde yol alır. Tava sulama yönteminde suyun tava içinde göllendirilmesi söz konusu iken uzun tava ile sulama sisteminde göllendirme yoktur ve tavanın sonu açıktır. Yöntemin uygulanacağı koşullara bakacak olursak kök boğazının ıslatılmasından kaynaklanan hastalıklara duyarlı olmayan bitkilerin tarımı için uygulanabilir. Suyun bir kısmı bu tavdan çıkar böylece çıkan su yüzey drenaj kanalıyla uzaklaştırılmış olur. Uygulama alanına bakacak olursak bu yöntem su alma hızı yüksek, kaymak tabakası bağlama özelliğindeki ve hafif bünyeye sahip topraklarda uygulanmaz.

1.3 Karık Yöntemi

Bu yöntemle de bitki sıralarının aralarına karık denilen küçük kanallar açılır ve bu kanallara su verilir. Böylece ilerleyen su toprak içine nüfuz eder ve bitkinin köklerinde depolanır. Bu yöntem de sıraya ekilen veyahut meyve ağaçları veya bağ sulamasında uygulanır. Kök boğazının ıslatılmasından kaynaklanan hastalıklara duyarlı olmayan bitkilerin tarımı için uygulanabilir. Su tutması yüksek, ağır bünyeli, kaymak tabakası bağlayabilme özelliğinde olan topraklarda uygulanabilir olan tek yüzey sulama yöntemidir. Bu yöntemin de ilk tesis masrafı düşük olmakla birlikte iyi tesviyeli arazilerde yüksek su randımanı elde edilebilir.

Sabit debili açık karıklar Karık sonu açıktır. Sulama yönünde eğimin olduğu ve karıklardan çıkan suyun yeniden sulamada kullanıldığı koşullarda uygulanır.
Değişken debili açık karıklar: Suyun tekrar sulamada kullanılması olanağı yoksa değişken debili açık karıklar seçilir. Karıklarda karık sonu açıktır.
Kapalı Karıklar: Karık sonları kapalıdır. Bu sebepten karıklardan su çıkışı mümkün değildir. Açık karıklara göre su uygulama randımanı daha yüksektir.

2-BASINÇLI SULAMA SİSTEMLERİ

2.1 Yağmurlama Sulama Sistemi

Sulama suyunun borular aracılığıyla araziye iletilip boruların üzerlerinde bulanmakta olan yağmurlama başlığı adını verdiğimiz başlıklardan yüksek bir basınç aracılığıyla püskürtülmesi ile olan sisteme denilir. Eğimi yüksek, hafif bünyeli topraklarda uygulanmasında uygundur. Hastalıklara duyarlı olmayan bitkilerde kullanılabilir. Bitki besin maddeleri ve tarım ilaçları sulama suyu ile birlikte verilebilir. Yağmurlama sulamada tesviyeye gerek yoktur. Yağmurlama sistemleri de kendi içinde gruplara ayrılır.

Yağmurlama Sulama Sistemleri:

Taşınabilir Sistem

Makine ile taşınan sistemler(Mekanize sistemler)

• Tekerlekli yağmurlama sulama sistemi

• Tamburalı yağmurlama sulama sistemi

• Dairesel hareketli (Center-pivot) yağmurlama sulama sistemi

• Doğrusal hareketli (Linear move) yağmurlama sulama sistemi

2. Yarı Sabit Sistem

3. Sabit Sistemler

2.2 DAMLA SULAMA YÖNTEMİ

Bu sistemde sulama suyu uygun kuyu ve yerüstü kaynağından alınarak pompa birimi dediğimiz birimle düşük basınç alarak kontrol ünitesine ve ana boru hattına ulaştıktan sonra boru hattı üzerinde bulanan damlatıcılar aracılığıyla düşük basınç ile dışarıya çıkmasına ve böylece toprak yüzeyine ulaşılması yöntemine damla sulama yöntemi denir. Bu yöntemin en önemli özelliği ise nem eksikliğinin ve bitki üzerinde bir stres oluşturmadan az sulama suyu ve sık aralıklarla bitkinin kök bölgesine ulaştırılmasıdır. Randıman yüksek ve toprağın nemli tutulması ile verim ve kalitede artış yaşanmaktadır.