Modern tarımda amaç, çevreye zarar vermeden birim alandan bol ve kaliteli ürün almak ve gelir düzeyini yükseltmektir. Bu da; yüksek verimli tohum, uygun toprak işleme, zamanında ve etkin tarımsal mücadele, sulama gibi tarımsal girdilerin kullanılması yanında etkin ve doğru bir gübrelemeyle mümkündür.

Son yıllarda artan kimyasal gübre kullanımı beraberinde getirdiği olumsuzluklar ve fiyat artışlarından dolayı üreticilerimiz alternatif gübre kullanımına yönelmişlerdir.

Neden Çiftlik Gübresi?

• Bitkilerin gelişmesi için gerekli besin maddelerini sağlar.
• Toprak tuzluluğu ve pH düzenlemeye katkı sağlar.
• Toprağın su tutma kapasitesini ve geçirgenliğini artırarak havalanmasını sağlar.
• Toprağın kolay tava gelmesini ve toprak işlemeyi kolaylaştırır.
• Toprağın organik madde miktarını artırır.
• Topraktaki mikroorganizma sayısı ve etkinliğini artırarak toprağı daha verimli hale getirir.

Çiftlik gübresinin yapısını etkileyen etmenler standart değildir. Hayvanların cinsi, yaşı, cinsiyetine bağlı olarak değişir.

Hayvan Dışkısı Doğrudan Kullanılabilir Mi?

Taze hayvan dışkısının doğrudan toprağa verilmesi veya yetiştiricilikte kullanılması yerine kompostlandıktan sonra uygulanması gerekir. Kompostlama sırasında taze gübrede organik formda bulunan bazı bitki besinleri bitkilerin yararlanabileceği formlara dönüşür. Başlangıçta taze dışkıda yüksek olan nitrat azotu bitkilere zarar vermeyecek düzeylere iner. Kompost yığınında gerçekleşen aktif parçalanma nedeniyle sıcaklık 60-80 dereceye kadar çıkar ve bu esnada yabani ot tohumları, sinekler ve hastalık yapıcı organizmalar ölürler. Kompostlama sırasında hayvan gübresinin zenginleşmesini sağlamak için fosforik, sülfürik ve hidroklorik asit gibi güçlü asitler ilave edilebilir.

Yanmış Çiftlik Gübresi Nasıl Olmalıdır?

Taze iken toprağa verilen çiftlik gübresinde karbon/azot oranı yüksek olduğu için bitki bundan faydalanmaz ve bitkide azot noksanlığı ortaya çıkar. Ahır gübresinin yanması ile bu oran düşürülmektedir.

Gübre yığınlarından sızarak uzaklaşan suyun koyu renkli olması yıkanmanın en belirgin işaretidir. Gübrenin şerbeti olarak anılan bitkiye yarayışlı besin maddelerini içeren bu sıvının yıkanıp uzaklaşmasına engel olunup, kayıpların azaltılması için ahırdan çıkarılan gübre;

• Sert bir zemine serilerek sıkıştırılmalı,
• Gübre yığını yeterli miktarda nem içermeli,
• Gübrenin hava şartlarından en az düzeyde etkileneceği bir yerde muhafaza edilmeli,
• İmkânlar elverdiğince yığın bozulmadan saklanmalıdır.

Konuya dijital tarım platformu Agrovisio ‘dan örnek verecek olursak;

2023 sezonu başlamadan önce yumurta tavukçuluğu yapan başarılı bir işletmemiz ile yem bitkileri yetiştirdikleri tarlalar üzerinde görüştük. Agrovisio ile geçmiş yıllarındaki üretimlerini görebildiğimizden, işletme yetkilisinden aldığımız bilgiler doğrultusunda,bu yılki üretimlerine destek olmadan önce, 2022 sezonunda neler yaptıklarını inceledik.

İşletmemiz hem ortaya çıkan hayvansal atıkları bertaraf etmek hem de bunlardan faydalanmak adına, tavukları için yetiştirdiği yem bitkilerine organik madde olarak tavuk gübresi kullanmaktadır. Resim1’ de 2022 sezonunda tarlaya gübrenin atıldığı tarihi ve uydudan tavuk gübresi atılmış tarlayı görüyoruz.

Yazımızda kullanılacak organik gübrenin iyi kompostlanmış, yanmış olmasına dikkat edilmesinden bahsettik. Agrovisio ile takip ettiğimizde,  ileri tarihlerde bitkilerin homojen bir gelişme göstermediğini görüyoruz. Detaylı bakıldığında tavuk gübresinin kompostlanma ve bitkiye verilme aşamalarında bir takım aksaklıklar olduğunu fark ettik ve etkilerini sizlerle paylaşmak istedik.

Bitki sağlığı indeksimizle incelediğimizde tarlada tavuk gübresi atılmamış alanlarda gelişimin daha iyi olduğunu, gübre atılan kısımlardaki bitkilerin gübreden zarar gördüğünü görmekteyiz.

Azot durumu indeksimizle incelediğimizde organik gübre atılan kısımlarda bitkilerin bünyesindeki azotun daha yüksek olması beklenirken aksi gerçekleşmiştir. Muhtemelen tavuk gübresi uygun koşullarda kompostlanmadığından, azot bitkinin alabileceği formda değildir. Böylece bitki bünyesinde azot oranı düşük görülmektedir.

Gübredeki sıvı kısmın daha fazla azot içerdiğini, uçurulmaması gerektiğinden bahsetmiştik. Sıvı materyal uçtuğunda hem gübrenin besin değeri düşer hem de sulama imkanı olan tarlalarda suyu ilk olarak gübre kullanır. Gübrenin kullandığından fazlası ancak bitkiye ulaşabilecektir. Su stresi indeksimizle incelediğimizde sulu tarım yapılan tarlamızda tavuk gübresinin öbekler halinde konulduğu alanlarda bitkinin su stresi yaşadığını görmekteyiz.

İşletme sahibimiz 2022 sezonunda kullandığı organik gübre ile daha yüksek verim almayı hedeflerken yaklaşık %30 oranında düşük verim almıştır. İşletme sahibimiz Agrovisio ile geçmişteki verim kaybını gördü ve 2023 sezonunda meydana gelebilecek verim kayıplarına karşı önlem konusunda ilk adımlarını oldu. 

Sizler de iletişim adreslerimizden bize ulaşın sorunlarınızı beraber görelim, çözüm üretelim. Agrovisio bünyemizdeki ziraat mühendisleri ile sezon boyunca veriminizi en üst seviyede görmek için çalışalım.

Kazancınız, çiftliğinizdeki gübreler kadar bol ve bereketli olsun 😄​

• Twitter
• https://www.instagram.com/agrovisio/
• LinkedIn
• YouTube

REFERANS

Bayburt İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

https://bayburt.tarimorman.gov.tr/Haber/354/Ahir-Gubresi-Muhafazasi-Ve-Uygulamasi

https://samsun.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Yayinlar/Kitaplarimiz/organik_gubreler_ve_onemi.pdf

https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/111059/mod_resource/content/0/6.%20Hafta.pdf